John Smith bouwt een folkmonument

Voor zijn vijfde album Hummingbird wilde John Smith het eens anders aanpakken. Waar hij normaalgesproken zich op zijn platen met eigen werk bezighoudt, wilde hij zich nu gaan concentreren op zijn favoriete folksongs door de eeuwen heen. Unquiet Grave, het oudste nummer op de plaat dateert uit de vijftiende eeuw. De bedoeling was om met een zestal klassiekers het geraamte van de plaat neer te zetten. Drie eigen nummers in min of meer in dezelfde sfeer mochten daar nog aan toe worden gevoegd plus de Anne Briggs-cover The Time Has Come, dat hij kende van de absolute ‘folkbijbel’, het Bert And John-album van de Schotse folkie Bert Jansch en meestergitarist John Renbourn uit 1966.

Met de in 2015 overleden Renbourn is een van de inspirators van Hummingbird genoemd. De track Lord Franklin heeft hij Renbourn zo vaak horen spelen. Het is ook een grote favoriet van Smith’s vader. Op een door Smith samengestelde ‘Hummingbird Inspiration Spotify playlist’ staat een mooie uitvoering van datzelfde nummer door Renbourns eigen band Pentangle. De nieuwe interpretatie van het uit het midden van de negentiende eeuw stammende lied is wat sneller dan die van Pentangle. Hij zal vast benieuwd zijn naar wat de oude meester van zijn poging had gevonden. Laten we ervan uitgaan dat er de zegen van boven op rust van de man die Smith ooit aanprees als ‘The future of Folk Music’.

Het bovenbeschreven concept van de plaat, besprak hij eerst met producer Sam Lakeman, met wie hij al samengewerkt heeft op voorganger Headlong (2017). Die vond het een no-brainer en begon meteen microfoons op te hangen aan het plafond van zijn Random Sounds studio in Somerset. Daarna ging het snel. De eerste vier nummers stonden zo op tape. Met zangeres Cara Dillon, fiddlespler John McCusker en bassist Ben Nicholls had hij dan ook een mooi stelletje gelijkgestemden om zich heen. De drie eigen liedjes, titelnummer Hummingbird, Boudica en Axe Mountain (Revisited), kwamen als het ware uit de lucht vallen. Naar eigen zeggen kostte het schrijven van Hummingbird hem slechts tien minuten. Hij hoefde alleen maar zijn muzikale antenne uit te steken en geïnspireerd als hij was het lied op te vangen.

De andere twee nummers gaan over sterke vrouwen, te beginnen met Boudica. Deze rebelse koningin van de Keltische Iceni-stam nam wreed revanche op de Romeinen vanwege hun misbruik van haarzelf en haar dochters. Met haar naam is een Britse folkheldin genoemd, maar bepaald geen lieverdje. Verre van!

Fury of a queen twice scorned.
Eighty thousand dead and burned.
In English soil she marked her pain.
It’s written deep in London’s veins.

In het derde zelfgeschreven nummer, Axe Mountain (Revisited), vindt hij een bijzonder originele invalshoek. Het is een murderballad binnen een murderballad. Nadat ene Lester Joseph Cale al enkele jongedames aan zijn lange mes had geregen en op een goed moment ook een dappere, doch hopeloos falende kerel, stapt diens vrouw, een zekere Helena naar voren. Zij zal namens alle slachtoffers, die hij in vijftien jaar maakte, haar revanche gaan nemen. Wraaklustig tot in haar botten gaat zij daartoe naar Axe Mountain en vordert bij God een wapen. De hemel barst open en de berg splitst in tweeën. Ze gaat naar binnen waar een enorme bijl op haar en haar daden ligt te wachten. Haar wraak zal zoet zijn.

She screamed with rage and flung herself into the town below.
Tore off her clothes and waited for Lester Joseph Cale to show.
And show he did, he came and laughed, he said; “Little girl, what’s the plan?
You’re alone It’s you and me, I butchered your old man.”

She said “No! Don’t speak his name! Don’t mention my man!”
She struck him in the face, cut off both his hands.
She cut him once, twice, three, four, she could cut no more.
Fed the meat and bones to wild dogs upon the moor.

Het lied wordt gezongen vanuit het perspectief van een man die zijn bruid aan de seriemoordenaar heeft verloren, maar minder heldhaftig is geweest dan onze Helena, die als een ware heldin de geschiedenis ingaat. De eigen songs op Hummingbird houden moeiteloos stand te midden van de bewezen klassiekers. Niet al die oude folksongs hebben een Britse oorsprong overigens. De bron van Willy Moore is Amerikaans en is terug te vinden in Harry Smith’s Anthology of American Folk Music. Smith kende het in een uitvoering van de Stanley Brothers.

Met Hummingbird, uit op zijn eigen Commoner label, heeft John Smith een krachtig folkmonument opgericht, dat deze muziek weer langer bestand maakt tegen de tijden. Het is een monument als een middeleeuws kasteel, waarbij de torens strategisch worden ingenomen door dat sterke eigen werk en - vooruit - die ene cover. Daarbij is hij als gitarist – met zijn fabelachtige vingertechniek – de evenknie van Richard Thompson en wijlen John Martyn, voor wie hij nog regelmatig aanschuift bij tributes. Als ze hem bellen, zoals onlangs collega Danny Thompson, dan doet hij mee. ‘Big John’ is hem alles. Wij hebben onze eigen Big John, op 28 februari in de Vondelkerk. Zijn naam moge dan dertien uit een dozijn zijn, maar zijn muziek zet hem in de folk-buitencategorie. Concertje om met gouden letters op de agenda bij te schrijven.

Tekst door: Robbert Tilli
Foto door: Rose Cousins

Koop hier je kaarten voor John Smith in de Vondelkerk op 28 februari.