Als je aan punk denkt, denk je natuurlijk meteen aan Dead Kennedy’s, The Ramones, Sex Pistols en The Clash. Stuk voor stuk waanzinnige bands die een enorme impact hebben gehad op het genre, maar meestal worden de iconische, vrouwelijke punkers niet in diezelfde adem genoemd. Tijd om daar eens de spotlight op te schijnen.
De jaren ’70: naast lange haren, wijde pijpen, Apollo 13 en Toppop, brachten ze ons nog veel meer moois. Hoewel het debuutalbum van The Ramones vaak als het eerste punkalbum gezien wordt, bracht Patti Smith vijf maanden eerder al ‘Horses’ uit. Drie akkoord nummers en rake teksten; de basis van punk was gelegd. We weten allemaal dat Joan Jett van rock ’n roll houdt, maar destijds zat ze in de all female punkband ‘The Runaways’, bekend van hun knalhit ‘Cherry Bomb’. De band ging in ’79 uit elkaar en Jett ambieerde een solocarrière. Nadat ze bij 23 verschillende labels werd afgewezen, begon ze haar eigen platenlabel. Als eerste vrouw ooit. En dat is nou precies de DIY, ‘stick it to the man’-houding waar punk bekend om staat.
The Runaways
Cherry Bomb
Een underground movement die vaak wordt overgeslagen in het gesprek, is ‘riot grrrl’; een feministische beweging, aangewakkerd door Tobi Vail en Kathleen Hanna. Het begon allemaal in Olympia, Seattle toen zij een zine, ‘Bikini Kill’, en gelijknamige band oprichtten om hun frustraties rondom te punkscene te uiten. Het doel was een veilige plek te creëren, waar vrouwen muziek konden delen, wat niet hoefde te voldoen aan de mannelijke standaard.
In 1992 bracht de band het nummer ‘Rebel Girl’ uit, het absolute anthem van de riot grrrl-beweging. Het lied gaat over een vriendin waar Hanna naar op kijkt en zit vol teksten die stereotypes op z’n kop zetten, zoals “That girl thinks she’s the queen of the neighbourhood, I got news for you: she is”, waarmee zelfvertrouwen gevierd wordt in plaats van op neergekeken. Of de lyric “I think I wanna take you home, I wanna try on your clothes” die het seksualiseren van vrouwen omdraait naar de vriendschap tussen vrouwen.
Verrassend genoeg is één van de grootste effecten die riot grrrl gehad heeft niet op de vrouwelijke punkbeweging, maar op de grunge-scene. Het legendarische nummer ‘Smells Like Teen Spirit’ had namelijk zonder Kathleen Hanna niet bestaan. Nadat Cobain en Hanna een avond flink gedronken hadden, besloot Hanna dat het grappig zou zijn om op Cobain’s muur te schrijven ‘Kurt Smells Like Teen Spirit’, wat refereerde naar een deodorantmerk. Toen hij Cobain belde om toestemming te vragen om het te gebruiken voor een nummer, durfde ze niet te vertellen waar het vandaan kwam. Misschien maar beter ook.
Bikini Kill
Rebel Girl
Sinds riot grrrl is de punkscene alleen maar inclusiever geworden. Waar riot grrrl zich voornamelijk richtte op vrouwenemancipatie, nemen de nieuwe bands dit nog een stap verder en leggen ook de focus op lgbtq+ en vrouwen van kleur in de punkscene. Een goed voorbeeld hiervan is Skinny Girl Diet; een feministisch punktrio, bestaande uit twee zussen van Jamaicaanse afkomst en hun nicht van Japanse afkomst. De inspiratie voor de naam komt van een dieet dat destijds gepromoot werd door een van de Real Housewives. Toen zangeres Delilah dit tegenkwam tijdens een avond scrollen, kwam ze op het idee om de term over te nemen; zodat als je dit googelt je geen dieet krijgt, maar een band die zich hard maakt voor diversiteit.
Ook Cherry Glazerr mag niet overgeslagen worden in dit gesprek. De band, met frontvrouw Clementine Creevy, maakt muziek over thema’s zoals genderrollen, maatschappelijke verwachten en stereotypen. Zo levert het lied ‘Daddi’ harde kritiek in de vorm van ironie op de verwachtingen van de vrouw in (heteroseksuele) relaties.
Tot slot is Russische protestgroep Pussy Riot ook een goed voorbeeld voor de beweging, zij deden in 2012 een ‘punk-prayer’, waarbij ze bidden tot Maria om Poetin op te sluiten. Het lied gaat ook weer in op maatschappelijke verwachtingen van de vrouw en gay-pride. Drie van de leden zijn twee jaar naar de gevangenis gegaan door deze actie.
Pussy Riot
We kunnen nog wel doorgaan, maar het punt is duidelijk: punk zou niet punk zijn zonder vrouwelijke artiesten, ze hebben een enorme impact gemaakt op het genre en steeds opnieuw vernieuwing ingebracht. Heb je zin om meer sterke vrouwelijke artiesten te ontdekken? Luister dan naar onze riot grrrl-playlist hier.
Geschreven door: Puck Stoelinga