Baptiste W. Hamon doet muzikale uitvinding: Franse Americana

Vooropgesteld dat in de cajunmuziek Frans net zo vaak de voertaal is als Engels – dat is bekend – gaat het hier toch echt om een andere tak van Amerikaanse muziek, waar Fransen bepaald niet zo thuis in zijn, het folky singer-songwriter segment. Als Baptiste geconfronteerd wordt met de vraag, of hij zelf wel beseft of hij een belangwekkende uitvinding heeft gedaan, schiet hij in de lach. ‘Nooit zo bekeken, ha ha,’ lacht hij. ‘Maar het is eigenlijk toch wel een bewuste uitvinding, moet ik toegeven. Mijn twee grootste inspiratiebronnen zijn Americana aan de ene kant, vooral Townes, en de oude Franse en Belgische songwriters aan de andere kant.’

Tussen zijn achttiende en vijfentwintigste luisterde Baptiste naar het hele canon van de Amerikaanse folkmuziek. Hij kon er niet genoeg van krijgen. Dat wilde hij ook doen. Alleen: het lukte aanvankelijk voor geen meter. ‘Ik begon met liedjes te schrijven in het Engels,’ kijkt Baptiste nu terug. ‘Maar de grote aantrekkingskracht van folkliedjes zit hem toch vooral ook in de pure poëzie van de teksten. Dat aspect kon ik niet bereiken, hoe erg ik ook probeerde. Ineens realiseerde ik me, dat ik misschien maar eens gewoon in mijn eigen taal moest gaan schrijven.’ Zie hier het ontstaan van de ‘French Americana’.

Er zat niks anders op dan terug te gaan naar de basis, naar de tekentafel van de er werkelijk toedoende Franse muziek. ‘Ik ontdekte de Franse muziek uit de jaren zestig en zeventig. Het bleek tekstueel een enorme inspiratiebron te zijn,’ onthult de uitvinder aan Sugar Mountain. En wie waren die grote inspiratiebronnen dan wel? De Belg Jacques Brel kunnen we zelf nog wel bedenken. Hij lacht weer. ‘Klopt! Maar vergeet Barbara niet en Serge Reggiani, die misschien niet zo bekend zijn buiten Frankrijk.’

Hij klinkt zeer geïnspireerd als hij dit allemaal vertelt. ‘Geleidelijk aan kwamen de folkliedjes op een basis van Amerikaanse folk. Het gekke is dat men in Frankrijk eigenlijk nauwelijks naar Americana luistert. Dus als ik daar optreed ben ik gewoon een zanger die Franse liedjes zingt. En dan maar hopen dat ze het waarderen, want de Americana component herkennen ze helemaal niet. Gelukkig slaat het wel aan. Maar in het buitenland herkent men wel wat ik doe: French Americana. Ik merkte het laatst toen mensen na mijn optreden op het Naked Song-festival in Eindhoven naar me toe kwamen voor een praatje.’

Wat is er dan zo wezenlijk anders aan Americana ten opzichte van het Franse chanson, dat in het verleden toch ook een grote reputatie genoot in ons land? Baptiste wijst op de ‘sadness’ die zo naar voren komt bij de Amerikaanse singer-songwriters. Zelf komt hij tamelijk opgeruimd over, maar dat zegt natuurlijk helemaal niets over wat hem recht in zijn hart raakt. ‘Op een gegeven moment stuitte ik op Townes Van Zandt, en dàt veranderde alles voor me,’ zegt hij hartstochtelijk. ‘In de Franse muziek kennen we die sad music helemaal niet, althans niet op die manier. Die stemming is totaal onbekend in onze muziek. Townes creëerde emoties. Ik viel daar compleet voor. Hij was voor mij wat Woody Guthrie was voor Dylan. Ik vond dat zo mooi. Zo cool ook! Dat wilde ik ook graag maken, maar dat ging niet zomaar. Dat heeft me jaren gekost om het goed te krijgen.’ Dat is gelukt, want Amerikanen herkenden zijn intenties direct toen hij twee maanden lang verbleef in Austin, Texas, waar hij veel heeft opgetreden, onder meer op South By South West (SXSW) in 2015.

De slottrack op zijn debuut L’Inscouciance – ‘De Onbezorgdheid’ – heet Van Zandt en is een lofzang op de Texaanse troubadour die zovelen heeft geïnspireerd. Het is leuk om te zien dat Baptiste in het voorprogramma staat van zijn Amerikaanse geestverwant Cale Tysen een erkend Townes-fan. Het verschil zit hem in de muzikale richting die bij Cale meer pure country is. Een winning combi die twee.

Vanaf zijn zesentwintigste ongeveer besloot Baptiste zijn leven compleet om te gooien ten gunste van de muziek. ‘Ik werkte jarenlang als ingenieur van 8-8 elke dag. Als ik thuiskwam was ik kapot. Ik had nooit tijd voor de dingen die ik leuk vond zoals lezen, muziek maken, films kijken, uitgaan… Ik mistte de onbezorgdheid van mijn jeugd. Die wilde ik terug. Dat wil ik ook uitdrukken met de titel van mijn album.’

De eerste single van L’Inscouciance is het prachtige Americana chanson Joséphine. Als we hier niet een geknipte kandidaat in handen hebben voor de Tourplaat op Radio Tour op NPO Radio 1 tijdens de Tour de France, dan weten wij het niet meer. Sugar Mountain kan Baptiste nu al horen meteen na Neder-Americana pioniers De Amazing Stroopwafels en een Tourflits. En de man zelf is een topkandidaat voor een muzikale bijdrage in De Avondetappe op NPO1 bij het presentatieduo Herman van der Zandt en Dione de Graaff. Hun illustere voorganger Mart Smeets zou het zeker hebben gedaan. Er is nog werk genoeg aan de winkel om Baptiste W. Hamon goed op de Nederlandse kaart te zetten.

Op het album, opgenomen met Mark Neevers in de Beech House Recording studio in Nashville, staan nog zoveel troeven om uit te spelen. Wat te denken van de prachtige duetten met Americana kopstukken als Will Oldham (Comme La Vie Est Belle) en Caitlin Rose (It’s Been a While)?

Met landgenote Alma Forrer doet hij een derde duet (Peut-être Que Nous Serions Heureux). En al dat moois valt gewoon live te ondergaan in Paradiso Noord. Baptiste kijkt er net zo erg naar uit. Mogen we de hoop uitspreken van een duet tussen hem en Cale Tysen? En mag dat dan een liedje van hun wederzijdse held Townes Van Zandt zijn? Pancho and Lefty, da’s toch niet te veel gevraagd, heren? Ce serait bien.

Tekst door: Robbert Tilli