Voor de Texaanse singer-songwriter Sam Baker is twijfel niet noodzakelijkerwijze een slechte zaak. Op zijn vijfde album Land of Doubt (2017), waarvoor hij naar Nashville toog, neemt hij de route langs twijfel die leidt tot hoop. Hij is ervan overtuigd dat het ene het andere verheldert. Dit inzicht heeft geresulteerd in opvallend spaarzaam gearrangeerde songs met - nóg opvallender - zuinig gedoseerde teksten. Het markeert niet alleen zijn eerste samenwerking met producer Neilson Hubbard, maar het is ook voor het eerst dat hij zijn akoestische gitaar inruilt voor een elektrische. Alsof je in een landschap van Daniel Lanois vertoeft met gitaarklanken als mistflarden. Een heel bijzondere luisterervaring. Op 24 januari zal hij met percussionist Mike Meadows live in ’t Zonnehuis deze verstilde sfeer proberen op te roepen.
Nooit gemakzuchtig
Sam Baker is nooit gemakzuchtig geweest bij het maken van zijn vier voorgaande albums. Maar op zijn vijfde album doet hij het echt wel even anders dan voorheen. Is het de andere omgeving, de andere producer, zijn het de gasten? Trompettist Don Mitchell en gitarist Will Kimbrough dragen wezenlijk bij aan de unieke kaalheid van Land of Doubt. Nu is hij altijd een man geweest van less is more, maar dit keer dan in de overtreffende trap. Geen noot te veel, geen woord te veel. Alsof er een weegschaal bij is gebruikt.
‘Goed gearticuleerde’ muziek
Hebben zijn oren, die toch een flinke tik hebben opgelopen, toen hij in 1986 ternauwernood een terreuraanval overleefde in Peru, er iets mee te maken? Dat zou je je kunnen afvragen. Wie tegen slechthorenden praat, weet dat het enorm helpt als je de woorden duidelijk uitspreekt, dat is bekend. In een video-interview op zijn interessante website, valt te vernemen dat hij zijn interviewer deels moet liplezen om de aan hem gestelde vragen goed te kunnen begrijpen. Onder die omstandigheden zou je kunnen denken dat dat ook vraagt om ‘goed gearticuleerde’ muziek. In wezen geldt dat ook voor Bakers muziek. Alles is namelijk goed te verstaan, niet in lawaai, maar juist in stilte. Het blijft natuurlijk een aanname, maar deze kale aanpak werkt in elk geval fenomenaal op ons als gebiologeerde luisteraars.
Staccato parlando
De plaat telt 15 tracks, waarvan 10 songs en vijf instrumentale stukken – interludes - waarin de aparte filmische sfeer wordt doorgetrokken. Meteen op de albumopener Summer Wind leren we de nieuwe minimale aanpak kennen. Het is alsof zijn schilderscarrière zijn songwriting heeft beïnvloed. Met een paar schaarse penseelstreken zet hij een sfeer neer, waarin je je maar al te graag laat onderdompelen als je daarvoor openstaat. Voor wie beats in zijn muziek wil hebben, is dit niet het juiste album.
Volgens Bakers publicist is het ‘folk op een kamermuziekwijze’ gebracht. Het is meer ‘praatzingen’. De weinige tekst wordt in heel staccato parlando gebracht. Elektrische gitaar meandert wat in de verte. Aan het einde van de muziek klinkt klaroengeschal als The Last Post in Ieper elke avond om acht uur ter nagedachtenis van de gevallenen in de Eerste Wereldoorlog of de Taptoe op 4 mei bij de Nationale Dodenherdenking. Zo plechtig kan deze muziek klinken. Laat die traditionele speld maar eens vallen. Op zeker dat je die boven de muziek zal uit horen komen. Die sfeer zal je het hele album niet meer loslaten.
Summer Wind
Twijfel is zijn raadgever
Twijfel is een slechte raadgever,’ zo luidt het gezegde. Maar niet bij Baker, die ooit is opgestaan uit de dood en er nog steeds niet bij kan wat voor een geluksvogel hij is geweest. Om hem heen stierven talloze mensen. Voor hem leek het op een loterij. Waarom is juist hij in leven gebleven? Het heeft voor een eeuwige twijfel gezorgd. Bij hem is het echter de weg naar hoop. Bij zijn herstelproces zijn er door zijn omgeving heel wat zaadjes van hoop geplant.
Land of Doubt is ontstaan uit zijn gedachten over de Brexit. Die brengt een boel onzekerheid met zich mee in zowel het Verenigd Koninkrijk als in Europa, plekken waar Baker zo graag speelt. Deze nieuwe plaat is zijn reflectie op die onzekerheid en twijfel.
Peace Out
De kunst van het weglaten
Luister naar Same Kind Of Blue, waarin een soldaat thuiskomt en daar grote veranderingen bespeurt. Dat kennen we nog uit de Netflix-serie Homeland. In Love Is Patient gaat het over de afstand die kan sluipen in langlopende relaties. Het gaat allemaal in een bijzonder traag tempo. In Peace Out waarin een relatie stukloopt gaat het zoooo traag. ‘Living live slow,’ zingt hij dan ook, wellicht ten overvloede. Of toch niet, want Baker is een man van weinig woorden. Geen woord te veel, zeiden we al. Datzelfde proces geldt voor de noten. De kunst van het weglaten krijgt bij hem een nieuwe dimensie. Voor deze ‘sound of silence’ is een omgeving met stoeltjes zoals in ’t Zonnehuis de juiste plek om hem te ondergaan.
Tekst door: Robbert Tilli
Koop hier je kaarten voor het optreden van Sam Baker op 24 januari.