Zoals het landschap tot leven komt in de verbijsterende video bij hun versie van folk traditional The Wild Rover, zo blazen de vertolkers Lankum een geheel nieuw leven in het eeuwenoude genre. De drone, het onheilspellende gezoem van de Uilleann pipes, de Ierse doedelzak variant, is verder opgevoerd en omrandt hun muziek met een apocalyptische sfeer. Het is soms echt spookachtig. Je gaat daardoor beter luisteren naar de teksten op hun nieuwe derde album The Livelong Day dat uitkomt op 25 oktober. Iets meer dan een maand later, namelijk op 27 november komen ze deze sfeer oproepen in de kleine zaal.
Even traditioneel als vooruitstrevend
Het hoeft nauwelijks verbazing te wekken dat deze even traditionele als vooruitstrevend(st)e folkband zijn platen uitbrengt op Rough Trade Records van Geoff Davis, het label dat een naam hoog heeft te houden als het gaat om grensverleggende (pop)muziek. Voorbeelden te over uit het verleden. Denk alleen maar aan The Fall, Pere Ubu en The Pop Group. Jawel, in dat rijtje past ook Lankum. Dit viertal – de gebroeders Ian en Daragh Lynch, Cormac MacDiarmada en Radie Peat – hebben de gave om folk te combineren met de donkere kanten uit andere ‘moeilijke’, meer experimentele pop.
Een constant gezoem
Als je die pipes zo hoort zoemen als een zwerm boze hommels dan is het verschil met avantgardistische soundcapes of de drone uit bepaalde dance producties helemaal niet zo groot. Je gaat ervan op het puntje van je stoel zitten, om maar niks te hoeven missen. Zes van de acht tracks zijn min of meer bekende traditionals in een nieuwe context, gezongen stukken als Katie Cruel of instrumentals zoals Ode To Lullaby en Bear Creek.
Lullaby
Acht nummers in net geen uur
De andere twee tracks zijn eigen composities, huidige single The Young People en slotnummer Hunting The Wren. Ondanks dat geringe aantal tracks, duurt de plaat net geen uur, 56 minuten om precies te zijn. De nummers duren dan ook tamelijk lang. Zo wordt de spanning alleen maar verder opgevoerd. Openingsnummer The Wild Rover neemt meteen al 10 minuten in beslag…
The Wild Rover anno 2019
We kennen het lied natuurlijk al een eeuwigheid. In de handen van The Pogues en The Dubliners was het een woest dronkemanslied. In de versie van Lankum, gezongen door Radie Peat, de enige vrouw in het gezelschap, wordt het juist iets intens droevigs. Die drone heeft altijd al in Ierse muziek gezeten, maar is hier zwaar geïntensiveerd waardoor het zo aangrijpend wordt. Producer John ‘Spud’ Murphy heeft die spanningsboog goed ‘gemonitord’. Samen met de fabuleuze samenzang maakt dit het album zo sterk.
Als onverwachte bonus heeft de band het laatste couplet uit de zeventiende-eeuwse oerversie eraan toegevoegd, precies dat deel dat in vele bekende uitvoeringen wordt overgeslagen. Die zorgt ervoor dat de gebruikelijke joviale toon zo omgebogen wordt naar droefgeestig. In de begeleidende video neemt het landschap het over van de mens. Je ziet de rotsen als in een horrorfilm in beweging komen. Dan moet je wel echt blijven kijken en niet voetstoots ervan uitgaan dat je naar foto’s zit te kijken, want dan zie je het niet. Regisseur Ellius Grace wilde zo het mythische karakter van het Ierse landschap benadrukken dat door de songs zo sterk wordt uitgedragen. Het beeld versterkt zo de muziek.
The Wild Rover
Folk en economische recessies
In een recent interview in het industrievakblad Billboard ziet de band parallellen tussen de huidige opleving van de Ierse folk en de opkomst van The Pogues ruim dertig jaar geleden. Zowel in de jaren tachtig als in 2008 werd het land geraakt door een keiharde economische crisis. De muziek reageert altijd op maatschappelijke misstanden. Dat is een ijzeren wet.
Aan het einde van het vorige decennium begon zich al het een en ander af te tekenen, dat nu met collega’s als Lisa O'Neill, Ye Vagabonds, Junior Brother en Cormac Begley gerust als een ‘harde kern’ mag worden gezien. In die scene is Lankum onbetwist de belangrijkste band. Het nieuwe, derde album is pas het eerste onder die bandnaam. Voorheen heetten ze Lynched en brachten ze twee albums uit.
De ‘voetenvideo’
De traditionals krijgen een nieuwe lading die past bij onze tijd. Eigen nummers plaatsen de folktraditie ook in de huidige samenleving. The Young People, de tweede single van het album, is een regelrecht uitvloeisel van de hierboven aangehaald crisissfeer. In de video wordt heel erg ingezoomd op de voeten. We zien ook een keukenstoel en een keukentrapje voorbijkomen. Aan het begin hoorden we Daragh Lynch al zingen ‘Found them swinging. Four long years ago. His tongue was tasting the morning.’ De cijfers van zelfmoord onder Ierse jongeren zijn schrikbarend. Song en video maken de pijn voelbaar.
The Young People
De verkeerde woorden
And the drone goes on… En: Apocalypse Now! Ze doen er echt alles aan om de verwarring van Ierse folk met het Riverdance fenomeen te vermijden. Waag het ook niet om de woorden ‘woke folk’ als gemakzuchtige genreaanduiding te bezigen voor hen en hun vakbroeders- en zusters, of de term zelfs maar in hun buurt te gebruiken. Dat hebben ze liever niet. Nu lieten we zelf die naam vallen. Onze excuses. Het is haast net zoiets als ‘Don’t Mention The War’ uit de beroemde Monthy Python-sketch.
Hier is iets groots aan de hand
Ach, je hoort bij eerste beluistering meteen dat hier iets groots aan de hand is. Vervolg-draaibeurten geven steeds meer van het album prijs. Maar je moet er wel open voor willen staan en het gebruikelijke hedendaagse ongeduld kunnen loslaten. Dus gewoon luisteren en je scherm na het lezen van dit stuk even verlaten. Op 27 november staat deze volgens Rough Trade’s Geoff Travis belangrijkste Ierse band in decennia in de kleine zaal. Zal het landschap het daar ook gaan overnemen? We wachten het rustig af.
Tekst door: Robbert Tilli
Koop hier je kaarten voor Lankum in de kleine zaal op 27 november.