The Low Anthem niet zonder slag of stoot opnieuw op tour met succesalbum

De terugkeer naar het doorbraakalbum was echter geen vanzelfsprekendheid. Oprichters Ben en Jeffrey zijn van huis uit nu eenmaal een avontuurlijk en experimenteel ingesteld en er zeker niet de mannen naar zoiets als een jubileum commercieel uit te melken. The Low Anthem bleef sedertdien immers nieuw terrein verkennen, waarbij de mede-toonaangevende Jocie al jaren geleden plaatsmaakte voor nieuwe groepsleden.

Het Paradiso concert van The Low Anthem in februari 2010 was voor mij een van de meest memorabele ooit. Het was de eerste van een jarenlang voortgezette reeks avonden waarvoor programmeur Jan Willem Sligting me vroeg als dj voor muzikale omlijsting te zorgen, maar er werd bovenal fabelachtig gemusiceerd. Ik bleef de groep nauwgezet volgen en belde onlangs met Ben Knox Miller om even vooruit te blikken naar het concert van The Low Anthem op 2 december aanstaande.

‘We waren jongens van 22 jaar oud toen we die plaat maakten. Naïef als we waren, voelde wat we volkomen intuïtief en met de emoties van dat moment maakten, natuurlijk logisch. En ons publiek begreep het,’ steekt Ben van wal. ‘Maar de tijd heeft niet stilgestaan en de groep ontwikkelde zich natuurlijk verder. Toen we de nummers een paar honderd keer hadden gespeeld, merkten we bovendien dat de ongereptheid plaats maakte voor routine. Dat moest stoppen! En dus hebben we ze al een jaar of vier niet meer gespeeld.’

Wanneer ik hem eraan herinner dat de uitgebreide toegift van het concert op 29 april vorig jaar in Bitterzoet, nadat eerst het nieuwe album The Salt Doll Went The Depth Of The Ocean ten gehore was gebracht, wel degelijk een paar songs van Oh My God, Charlie Darwin bevatte, grinnikt Ben. ‘O ja, dat herinner ik me nu weer. Het publiek was die avond zo fantastisch dat we besloten een uitzondering te maken. Maar dat was nog wel een dingetje, want twee van de vier mensen in de band hadden die nummers nog nooit gespeeld.’

Inmiddels heeft Ben geleerd met andere oren naar het materiaal te luisteren. ‘Het was zaak er empathisch mee om te gaan en het niet voortdurend aan onze actuele muzikale opinies te toetsen. Ik ontdekte dat sommige associaties en emoties ongewijzigd waren en het is spannend te ontdekken hoe de nummers zich in hedendaagse uitvoeringen ontpoppen. En ik kreeg de vreemdste flashbacks, haha! Om een of andere reden herinner ik me tot in de belachelijkste details het moment waarop ze ontstonden; niet alleen wat er in me omging, maar soms zelfs wat er op televisie was.’

Tegelijk brengt het hele proces ook fantastische herinneringen boven. Eenmaal opgepikt door de grote maatschappijen als Nonesuch (VS) en Bella Union (Europa) betekende Oh My God, Charlie Darwin de doorbraak van The Low Anthem naar een groot publiek. De ‘doe-het-zelf’-mentaliteit van de groep moest vanaf dat moment wel terrein prijsgeven. ‘We wilden van meet af aan overal zelf invloed op hebben’ vertelt Ben: ‘Dat was een principekwestie. Het geluid, de verpakking, optredens, we wilden overal een vinger in de pap. Er ging zelfs een zeefdrukpersje mee op tour, waarop we onderweg T-Shirts bijdrukten.’

De hoezen van de eerste cd-oplages werden bijvoorbeeld door de band zelf vervaardigd. Dat werd toen Charlie Darwin echt ging lopen gekkenwerk. ‘Ik geloof dat we er uiteindelijk meer dan 15000 met de hand hebben gemaakt. Er was geen plekje in huis waar géén inkt op zat. Dat kon  natuurlijk niet langer. Door het succes namen we wat afstand van sommige dingen. Dingen als die hoesjes en T-Shirts kun je op gegeven moment gewoon niet verder meer opschalen. Dat is dan gewoon mooi geweest. Maar op het belangrijkste van alles, de muziek, kun je godzijdank wél  controle blijven uitoefenen. Daar verandert niets iets aan.’

Zelfs die laatste bewering blijkt niet helemaal waar, wanneer Ben vertelt over de ‘jubileumeditie’ van het album, die heel gelimiteerd in Amerika verschijnt. ‘Toen Nonesuch de plaat destijds oppikte stelde men voor ’m te laten remasteren door Bob Ludwig. Een grote naam natuurlijk. We zijn er natuurlijk mee akkoord gegaan, maar kregen naderhand eigenlijk toch wel een beetje spijt, omdat we blijkbaar toch gehecht waren aan onze eigen mix. Dat hebben we nu rechtgezet.

‘De plaat (met download) bevat als extraatje een flexidisc met twee extra nummers, maar belangrijker is dat onze originele versie nu voor het eerst op vinyl verschijnt. De mix is wat ruwer dan de meeste mensen kennen en de nummervolgorde is ook iets anders. We hebben de hoezen voor die oplage van 1.000 LP’s trouwens ook weer met de hand gedrukt.’

Inmiddels kijkt Ben er naar uit weer op tour te gaan en herinnert hij zich verschillende van de shows in Amsterdam. Vooral de geluidstechnische mogelijkheden en uitdagingen van de Grote Zaal aan de Weteringschans staan hem bij, evenals de intense show op het vol apparatuur en instrumenten gestouwde podiumpje in Bitterzoet. Het Zonnehuis, de vijfde locatie in de stad waar The Low Anthem het podium betreedt, maakt nieuwsgierig. Het wordt een interessante tournee denkt  Ben. En niet alleen omwille van het materiaal.

‘Ons leven is best veranderd sinds Jeff eerder dit jaar een kind kreeg. Ik moest me aanpassen aan een nieuwe manier van werken, waarbij we niet voortdurend bij elkaar kropen om muziek te maken. Dat was vreemd. Ik ben blijkbaar een beetje obsessieve songschrijver, want ik schrijf in enorme bursts, terwijl ik er op andere momenten van overtuigd ben dat ik nooit één liedje meer zal kunnen schrijven. Nou ja, de tijd zal het leren. Eerst maar de tour, en daar gaan we vooral van genieten.’

Tekst door: Eddie Aarts

Koop hier je kaarten voor The Low Anthem op 2 december in ’t Zonnehuis.