Het favoriete Americana-rootsalbum aller tijden | Deel 11: Neil Young - On The Beach (1974)

Dawn Brothers was de voorbije jaren de Nederlandse band die het vaakst in Paradiso of een van de aanverwante podia stond. Moeilijk om voor te stellen dat zo’n actieve band ook ineens helemaal stilligt door de intelligente lockdown. ‘We zijn een beetje een band zonder een band,’ merkt Bas droogjes op. Ook als het op schrijven aankomt? ‘Dylan heeft weleens gezegd dat om te schrijven je in beweging moet zijn. Wandelend, of in een trein of in de bus, dat maakt verder niet uit. Dat zit er nu niet in.’

Natuurlijk sturen de bandleden elkaar multi-tracks toe om op te kunnen reageren, maar het is niet the real thang. ‘Onze kracht zit hem in het samenspel,’ luidt de zelfanalyse. ‘We zijn nog steeds op elkaar ingespeeld. Toch is het lastig om elkaar op afstand aan te voelen. Het valt niet te onderschatten wat het is om als band in één en dezelfde ruimte te zitten.’ Geldt dat ook voor het schrijven van teksten? ‘We schrijven graag verhalend, maar er is natuurlijk onvoldoende input als er niet zoveel gebeurt.’

Het liefst gingen Dawn Brothers direct weer het podium op. ‘Ik zou echt niet durven zeggen wanneer we weer kunnen gaan optreden. Dat blijft voorlopig nog wel een ding,’ waagt hij zich niet aan holle voorspellingen. Op de vraag of lokale artiesten direct na een eventuele vrijgave van de podia het gat in de programmeringen zullen kunnen opvullen, houdt hij zich ook wat op de vlakte.

‘Het is ook een spel van vraag en aanbod. Die twee moeten weer in balans worden gebracht. En verder vraagt een programmering van lokale acts ook om een bepaalde mate van solidariteit bij het publiek.’ Als de honger van het publiek naar concerten net zo groot is als de honger bij zijn eigen band om weer te spelen, dan komt het wel goed. Als de opkomst wat lager zal zijn, dan maar stoelen in de zaal zetten in plaats van staanplaatsen. Is hij meteen af van die treetjes bier die dwars door zijn beeld trekken.

‘Dan heb ik toch liever zitconcerten, vooral als de muziek wat intiemer is. Bij opzwepende muziek is het wat anders. Dan wil je ook dansen. Maar als ik bij Jackson Browne zit in de AFAS Live of bij Ry Cooder in Carré dan geniet ik er echt meer van op zo’n rood theaterstoeltje. Alsof je een DVD zit te kijken, maar dan live.’

Over film kijken gesproken, hij zou graag de nieuwe Martin Scorcese-film over Robbie Robertson [Once Were Brothers: Robbie Robertson and The Band] gaan zien nu. De streamingdiensten staan op het punt die te gaan aanbieden. En zo komen we dan eindelijk uit bij de keuze voor zijn favoriete Americana-album. ‘Het “bruine album” van The Band [The Band uit 1969] is een van mijn favoriete albums,’ onthult hij. Volgers van Dawn Brothers zullen er niet verbaasd over zijn. Je hoort het terug in hun muziek. ‘In 2013 heb ik het denk ik wel een jaar lang non-stop gedraaid op mijn iPod.’

Bas weet dat mede-ambassadeur Jody Behre in aflevering 9 nog Music From Big Pink, het debuutalbum van The Band uit 1968 heeft uitgeroepen tot haar favoriete album. ‘Ik begrijp haar keuze en ze heeft het ook goed uitgelegd. Maar ik vind hun tweede album gewoon beter. Op hun eerste werken ze nog met een externe producer [John Simon]. Op hun tweede zijn de rollen omgedraaid en zijn zijzelf de producers, geassisteerd door iemand van buiten [weer die John Simon]. Dat drumgeluid dat zo kartonnerig klinkt is een bewuste keuze geweest. Ook mooi die houwtje-touwtje blazers doen ze helemaal zelf. Zo mooi gedaan. De vocals zijn opgenomen in the pool house van Sammy Davis Jr.’

Hij vertelt dit allemaal met een reden. Zijn keuze voor Neil Young’s On The Beach (1974) berust grotendeels op dezelfde losse wijze van musiceren en produceren. Het resultaat is een even eigenzinnig klinkend album, dat feitelijk demonstreert dat men schijt heeft aan de gangbare opvattingen over productie. Het draait niet om het perfecte geluid, maar om een bepaald gevoel te creëren. ‘Voor mij is On The Beach Neil Youngs cultplaat,’ vat Bas zijn keus bondig samen. Een helder statement.

Geen Harvest dus? Ik trap met plezier een open deur in. Bas geeft geen krimp. ‘Nee, qua concept vind ik het niet goed uitgewerkt. Die nummers met The London Symphony Orchestra sla ik altijd zoveel mogelijk over. Geef mij maar de live uitvoering van A Man Needs A Maid op Live at Massey Hall [met concertopnamen uit 1971). Véél mooier! Zo’n orkest erbij haalt dat nummer zo uit die “schuur-vibe” die Harvest zo kenmerkt.’ Hij is niet van zijn standpunt af te brengen, de beste Neil is en blijft On The Beach.

Dan begint hij te vertellen over de samenhang tussen die plaat en Tonight’s The Night van een jaar later (1975). Hij legt uit dat platen van Neil Young nooit per se lineair verschijnen. ‘On The Beach is later opgenomen dan Tonight's The Night, maar hij is eerder uitgekomen,’ weet hij te melden. Het is niet eens een groot geheim dat het label Reprise na het hitalbum Harvest niet zo’n somber nieuw studioalbum als ‘Tonight’ wilde uitbrengen. Voor de goede verstaander: in de tijdlijn zit na Harvest (1972) maar voor On The Beach eerst nog het livealbum Time Fades Away (1973), weliswaar live maar met allemaal nieuwe nummers. De man was onwaarschijnlijk productief.

‘Tonight’s The Night is de tequilaplaat, On The Beach is het honey slice album,’ doceert Bas intussen rustig verder. Op die eerste plaat hoor je de muzikanten dronken krijsen, op de tweede waren ze knetterstoned van de in honing gekookte wiet. Daarom is On The Beach ook zo’n mellow plaat, veronderstelt hij.

Vooral kant B – voor de luisteraars op Spotify de laatste drie tracks – vindt hij top. ‘Neil Young zegt zelf over die tweede plaatkant: “It's out there. It's a great take.” [Citaat uit de Neil Young-biografie Shakey door Jimmy McDonough]. Hij zal er nooit iets pretentieus over zeggen. Voor hem is het een momentopname. Meer niet. Hij ziet alles in de vorm van sessies en deze is voor hem heel geslaagd.

‘Aan elk album van hem zit een bepaalde betekenis. Bij Harvest zit-ie net op die ranch. Bij Tonight’s The Night rouwen hij en zijn muzikanten om Danny Whitten van Crazy Horse die was overleden aan een overdosis. Er staat nog een liedje met hem op, Come On Baby Let's Go Downtown. On The Beach is Neils reactie op de plotse roem na Harvest. Zuma [1975] is de plaat die hoort bij zijn echtscheiding. Eigenlijk ontdekte hij op die plaat ook al grunge. Luister maar naar Drive Back. Zijn tijdlijn vertelt je altijd hoe hij zich voelde op een bepaald moment.’

Tonight’s The Night en On The Beach vormen een paartje aldus Bas. ‘Dat is een tweeluik, net als Harvest en Comes A Time [1978] of later nog een keer met Harvest Moon [1992]. Tonight’s The Night kent hogere pieken en diepere dalen dan On The Beach. Ze vliegen regelmatig de bocht uit. Het is meer opgekropte energie. Maar beide platen zijn min of meer jammend en experimenterend ontstaan. Vaak komt dat door producer David Briggs [er zijn verschillende producers op beide albums], die de recorder laat lopen en de dingen gewoon laat gebeuren. Neil is toch maar gezegend met zo’n man gedurende zijn gehele carrière.’

Waar op Tonight meestergitarist Nils Lofgren zijn opwachting maakt, daar zien we On The Beach Rick Danko (bas) en Levon Helm (drums) het ritmetandem van The Band opduiken. ‘Ze doen mee op Revolution Blues. David Crosby speelt gitaar op dat nummer.’ Van Crosby is bekend dat-ie dit nummer over sekteleider Charles Manson niet zo graag wilde spelen, maar toch van de partij is. Met het noemen van Danko en Helm zijn we weer terug bij The Band, waar Bas vroeg of laat altijd wel terugkeert. ‘Het is ook aan Rick Danko te danken dat Tonight’s The Night alsnog is uitgekomen,’ voegt hij er nog aan toe.

On The Beach is jarenlang niet of nauwelijks verkrijgbaar geweest. Pas in 2003 kwam die voor het eerst uit op cd. ‘Neil wacht net zo lang met iets met iets uitbrengen totdat de geluidskwaliteit weerspiegeld wordt die hij oorspronkelijk voor ogen had. Kennelijk kwam het geluid van dit album er eerst niet goed genoeg uit op cd, dat in de beginjaren ook heel beroerd moet zijn geweest.’

Bas is ook zo blij met het bestaan van de Neil Young Archives heeft, waaruit hij af en toe iets loslaat op zijn publiek. ‘Als je die liveplaat Roxy: Tonight’s The Night Live [2018] opgenomen in The Roxy [1973] luistert, dan hoor je pas goed hoe eigengereid hij is. Het publiek verwacht de hits, maar Neil speelt het hele album Tonight’s The Night dat nog uit moet komen!

Nils Lofgren heeft ooit eens aan American Masters verteld van een optreden [in Engeland tijdens diezelfde tour] waarbij Neil aan het einde van de set zijn publiek zou verheugen met de aankondiging: “Now we’re gonna play something you’ve heard before.” Om dan wéér Tonight’s The Night in te zetten. Gekkenhuis! Op die Roxy-plaat doet hij dat nummer ook twee keer. Daar speelt hij in de toegift ook nog Walk On, het eerste nummer van On The Beach, dat op dat moment zelfs nog niet eens is opgenomen…!’

Ja zo is Neil en daarom houdt Bas zo van hem. De keuze is niet zomaar op hem en dit album gevallen.

Tekst door: Robbert Tilli