Op 4 mei staat Paradiso Noord geheel in het teken van Afrika. Ook dj Eddy de Clercq staat deze avond op het programma. Wat doet deze pionier van de Amsterdamse house op deze avond, vraag je je misschien af? Nou, dat is eigenlijk helemaal niet zo vreemd, kwamen we achter.
Naast dj is de Clercq namelijk fervent verzamelaar. En wel van oude 78-toerenplaten, Afrikaanse voornamelijk. Over al zijn bevindingen houdt hij al jaren een blog bij: Soul Safari. Hier kun je je helemaal onderdompelen in het ontstaan en de ontwikkeling van Jive, Kwela, Zuid-Afrikaanse Jazz en latere stijlen als Mbaqanga, Bubblegum, Boogie en Disco. Compleet met mp3’s en al.
The Manhattan Brothers - Vuka Vuka
Tijdens één van zijn verzameltochten in Zuid-Afrika, stuit Eddy op een verborgen schat. Namelijk het archief van de International Library of African Music, in de Rhodes University. Schappen vol Kwela- en Jiveplaten van de jaren 30 tot aan de jaren 70. Muziek die destijds geboycot werd door het Apartheidsregime, en dus ontzettend lastig om te vinden. De zwarte bevolking kende deze muziek misschien via de radio, maar het grootste gedeelte van de Zuid-Afrikaanse bevolking kwam slechts sporadisch in contact met zwarte muziek. Laat staan de rest van de wereld.
Miriam Makeba - Pata Pata
Jazz-opera King Kong
Gelukkig waren er uitzonderingen. In 1956 bijvoorbeeld werd in Zuid-Afrika de musical (of jazz-opera) van ‘King Kong’ een regelrechte hit. Deze productie maakte van muzikanten als Miriam Makeba en The Manhattan Brothers grote sterren. Jive, Kwela en Jazz waren ineens zó populair, dat de muziek voor het eerst ook buiten de landsgrenzen gehoord werd. En ook deze platen vond hij in het archief. Eddy: “Bij het beluisteren herkende ik meteen de gelijkenissen met Amerikaanse populaire muziek uit diezelfde tijd. Maar bovenal werd ik gegrepen door de typische Zuid-Afrikaanse swing, de jive, die ongelooflijke soepele vorm van Afrikaanse jazz; Kwela!” Kwela is een muziekgenre afgeleid van Marabi, een genre ontstaan uit een mix van uit Amerika afkomstige jazz en traditionele Afrikaanse muziek. Deze stijl is ooit begonnen op de hoek van een sloppenwijk en werd gemaakt met slechts een fluitje, de ‘pennywhistle’. De term 'kwela' komt uit het Zulu en betekent iets als 'go away!'. Dit werd tijdens optredens geroepen als waarschuwing voor naderende politieauto’s.
Eindeloos bladerend door de platen in het archief en luisterend naar de vrolijke muziek ontstond bij Eddy het idee voor een compilatie. Mensen móesten deze muziek horen. En zo ontstond ’Township Jive & Kwela Jazz’, imiddels bestaande uit vier delen vol rauwe Kwela en pennywhistle Jive, swingende R&B, accordeon Jive en vocale Jazz. Ware boodschappen van vreugde en hoop opgenomen tussen 1950 tot 1962 in Zuid-Afrika.
Nieuwsgierig geworden? Check het laatste deel van de compilatie op iTunes en swing 4 mei mee in Paradiso Noord!
Door Fleur Reuser
TownShip Jive & Kwela Jazz vol 2