Calexico brengt hoop en liefde in tumultueuze tijden

Om het ijs te breken en op verzoek van onze lezers: zien jullie jullie voormalige college Howe Gelb waarmee jullie jaren in Giant Sand zaten nog weleens?

Joey: ‘Ja, in het voorbijgaan.’

John: ‘Ik werk zo af en toe nog wel met hem. Ik heb nog met hem gespeeld op z’n zestigste verdaag. Hij noemde dat feest een “Howe Gelb’s 60th Birthday Yip”, vrij naar yippee waarschijnlijk. Ik speelde mee op het nummer Wonder van het album Ramp. Howe’s dochter Patsy, die nu 32 is, zong het deel dat Victoria Williams destijds zong. Toen we het opnamen was ze misschien pas vier of vijf. Daarvoor nog hebben onze trompettist Jacob Valenzuela en ik meegedaan met Howe Gelb & His Melted Wires. We deden andere, soms wat jazzier versies van oudere nummers. Dat kun je vinden op Bandcamp.’

Voor hun negende album togen ze naar The Panoramic House, een van wrakhout en aangespoelde rommel gebouwde studio aan de Noord-Californische kust. De bijnaam werd al gauw ‘The Phantom Ship’, niet in het minst vanwege de ronde ramen als patrijspoorten. ‘Niet Ghost Ship! Dat was de naam van een club in Oakland die is afgebrand. Mijn broer heeft me daarvoor nog gewaarschuwd,’ vertelt Joey. ‘Het hele gebouw heeft iets van een gestrand schip.’

Elke studio heeft zo zijn eigen geluid. Dat hoor je terug in de platen die er zijn opgenomen. Denk aan een Muscle Shoals bijvoorbeeld. ‘In The Phantom Ship klinken de drums veel agressiever,’ constateert John met zichtbaar genoegen. ‘Al het hout dat daar verwerkt is, geeft de muziek een warmer geluid. Eigenlijk zag het er net zo uit als hier.’ Hij wijst op de houten balken en het ronde raampje op de zolder van Café De Pont in Amsterdam-Noord waar het interview plaatsvindt. ‘Al dat gerecyclede materiaal maakt die studio verrassend solide. Hij heeft al twee aardbevingen overleefd zonder schade,’ voegt Joey toe.

De boys van Tangarine prezen Calexico dat op hun albums de volgende song nooit klinkt als de vorige. Joey en John nemen ook dat compliment dankbaar aan. ‘Contrast is mooi,’ beaamt John. ‘Onze albums zijn altijd behoorlijk gevarieerd. Maar de basisschetsjes die Joey ditmaal aan mij en de band voorlegde waren al meer af dan bij onze voorgaande platen. Dat was lekker, want het startpunt lag zo al een stuk verder in het hele proces. We zijn vaak genoeg de studio ingegaan terwijl we nog helemaal niks hadden. Dat kan ook leuk zijn, omdat je dan maar moet kijken wat er gaat komen. Dan begonnen we soms met de beat van een song. Als die beat eenmaal vastligt ontstaat er een dialoog tussen ons die dan tot een song leidt. Maar nu hadden we al demo’s die Joey op z’n iPhone had staan. Ik had ze al kunnen beluisteren en verteren voordat de tape in de studio ging rollen. Misschien dat het daarom wel “rondere nummers” zijn geworden, zoals de jongens van Tangarine zeiden toen ze ernaar luisterden.'

De veronderstelling van Tangarine dat het funky nummer met staccato zang, Another Space, op de oude manier jammend in de studio is ontstaan, blijkt niet te kloppen. ‘Nee, het is juist het tegenovergestelde,’ reageert Joey. ‘Het is nogal een “lineaire” song, ontstaan vanuit het ritme - drummachine, bas en keyboards - dat wel, dus ik snap het wel dat ze dat dachten. De trompet is heel belangrijk in dat nummer, omdat die als enige het ritme ontstijgt, terwijl de monotone zang meer een ondersteunende functie heeft. We wilden een plaat die “in al zijn variatie weer gevarieerd was”, dus met veel scherpere contrasten, net als op het album dat we in 2003 maakten, Feast Of Wire. Daar stond ook een jazz bigband song op. Die is er nu niet. De gitaren zijn meer distorted. Zo’n track als Bridge to Nowhere is waarschijnlijk een van onze meest energieke en urgente nummers in een lange tijd.’

Loopt er tekstueel een rode draad door het album? In een persbericht staat te lezen: ‘leven in tumultueuze tijden.’ Dat bevestigen de heren. ‘Het zijn extreme tijden. Het lijkt wel alsof we met z’n allen opzettelijk die kant uit worden gedreven,’ constateert Joey met tegenzin. ‘Je vraagt je af wat er gebeurd is met zaken als bemiddeling en onderlinge raakvlakken. Dat zit vooral in het eerste nummer, de eerste single End Of The World With You. Het is heel licht, een love song. Ik zing vanuit het perspectief van teenagers, en twintigers – ik ben 50. Hoe zien zij de wereld? Hoe hoog waarderen zij diplomatie? Hoe zien zij de toekomst? Hoe belangrijk is de wereld voor hen, de opwarming van de aarde, de klimaatverandering? Politiek gezien is er steeds meer jeugd die conservatief is opgevoed. Laten we gewoon goed samenzijn.’ Inmiddels is de tweede single Under The Wheels uit, met een donkere doch hoopvolle tekst op een opmonterende reggaebeat met zonnige trompetjes erbij.

John die een tijdje stilletjes heeft zitten luisteren vult aan: ‘Hoe slecht het ook gaat allemaal. Er is altijd nog de liefde. Je hebt altijd elkaar nog, je familie. Die basis blijf je houden als je doorgaat in het leven.’ Ze hebben er veel over gepraat, voordat ze aan de opnames begonnen. ‘Mijn belangrijkste werk is vader zijn,’ zegt Joey. ‘Ik ben voortdurend bezig met mijn kinderen. Ondertussen hoor ik het nieuws op de radio. Soms moet ik de radio snel uitzetten, omdat het nieuws te grotesk is voor kinderoortjes. Ik wil niet dat ze horen over steekpartijen en ophangingen. “Wat hoorden we daarnet?” heb ik mijn zesjarige tweeling al horen vragen. Ik moet soms echt opletten. Wat dat betreft kan Calexico wel meegaan met Morrissey die getuige zijn recente single liever de hele dag in bed blijft liggen, dan het nieuws tot zich te nemen.

Dat betekent niet dat Calexico zich afzijdig houdt van politiek. Ze stellen vragen bij het opnieuw willen inblazen van zware industrie in de VS. Het gaat hen niet alleen maar om banen, maar ook om betekenisvol werk voor de arbeiders. Wat heb je aan de heropening van kolenmijnen in tijden van klimaatverandering? Ze zien meer in omscholing naar werk in duurzame energie. Ze trekken zich van alles aan. De gehele opbrengst ($10.000) van de verkoop van een door Joey ontworpen T-shirt ging al naar Planned Parenthood, een organisatie die opkomt voor betere zorg aan zwangere vrouwen, seksuele voorlichting en uitbreiding van de abortuswet in de VS. John en Joey staan betrokken in het leven.

De mannen van Calexico constateren overigens met tevredenheid dat twintigers ook naar hun shows komen, vooral in Europa. Soms ook tieners met hun ouders. ‘Ik kon niet wachten totdat ik naar mijn eerste punkconcerten ging als dertienjarige,’ herinnert Joey zich nog goed. ‘Ik zie nu jonge mensen die zich vergapen aan de akoestische instrumenten die wij bespelen. Wij kunnen ook gewoon doorspelen als er een grote stroomuitval komt. Een massale uitval van de elektriciteit zou trouwens ook eens goed kunnen zijn voor de mensheid. Het zou als een wake-up call fungeren dat we veel te afhankelijk zijn geworden van stroom, computers… Ik vind het vreemd dat geen enkel land of stad zich voorbereidt op een dergelijk scenario. Gewoon één dag per jaar, als een soort “Dag van de Vrede”, net zoals er een dag van stilte is na een aanslag.’ John noemt in dat verband de apocalyptische New York-bestseller Station Eleven van Emily St. John Mandel, die ingaat op wat er gebeurt als onze beschaving ten onder gaat. ‘Ineens moeten de mensen weer gaan lopen om ergens te komen en handgeschreven brieven schrijven.’

De teksten van de songs moeten voor zichzelf spreken, ze gaan niet als een soort profeten bij hun concerten het woord verspreiden. ‘Zeker niet in Paradiso of De Effenaar in Eindhoven, twee van de meest luidruchtige zalen,’ merkt Joey op. Daar raakt hij een teer punt. Hoeveel concerten – en zeker niet alleen die van de stillere soort – worden tegenwoordig ontsierd door er respectloos doorheen pratende bezoekers die zich in een café wanen? Ze willen er niet lullig over doen, maar willen er wel over kwijt dat het moeilijk is om hun aandacht bij hun muziek te houden. ‘We zouden heel graag een super-dynamisch stiltemomentje in de nieuwe show, ergens halverwege, willen inbouwen. We zouden dan unplugged een paar songs willen spelen.’ Maar dan moet het publiek ook meedoen door even stil te kunnen zijn.

Calexico ziet erg uit naar het live spelen van de nieuwe plaat. Vooral voor de gitaristen gaat het leuk zijn. Met die distorted gitaren zullen ze geen last hebben van die notoire er-doorheen-kletsers. Als extraatje noemen ze de bijdrage van voorprogramma Mexican Institute of Sound, het elektronica project van hun vriend Camilo Lara, dat ook komt aanschuiven bij hun eigen show. ‘Het wordt super fun!’

Tekst door: Robbert Tilli

NB: Het optreden van Calexico op 25 maart 2018 is reeds uitverkocht.

Lees hier de blog met de luistersessie met Tangarine.