Wat doe je als je vaste drummer de avond voor de voorronde van de Zonneprijs laat weten dat hij niet kan meespelen? ‘Niets aan te doen, dat kan gebeuren,’ dacht Sam Vano. Hij belde een vriend op, en het probleem was opgelost. Het optreden kon gewoon doorgaan. En dat met groot succes. De zevenentwintigjarige muzikant veroverde vorige maand namelijk een plek in de finale met een set die bleef verrassen en vernieuwen in het Zonnehuis. Voor iemand die eigenlijk niet bekend was met de bandwedstrijd, maar zich toch liet verleiden tot aanmelden, is dat een behoorlijke prestatie. Als Amsterdammer kan je eigenlijk ook niet anders. Zeker niet als je binnenkort je debuutalbum uitbrengt en daarna het liefst gewoon doorgaat met muziek maken. Hier praat Sam over zijn drukke voorjaar en zijn voortdurende zoektocht naar standvastigheid.
Een vlotte pen
Tijdens de show kom je haast onverstoorbaar over. Je bedwingt het podium zonder angst of moeite. Elke emotie wordt zo effectief mogelijk overgebracht en jij bent het kloppende hart. Hoe bewaar je die rust?
"Van tevoren was ik wel een beetje zenuwachtig, maar zodra we met z’n vieren begonnen te spelen, verdwenen die zenuwen helemaal. Natuurlijk was het even schakelen om te spelen met een drummer met wie ik nog niet eerder in deze bezetting had gestaan. Maar Kasper kende al een deel van mijn muziek, en door eerdere ervaringen in een andere band waren we al redelijk op elkaar ingespeeld. Dat, in combinatie met het luisteren naar repetitieopnames en studio-opnames, zorgde ervoor dat alles vlot verliep. Daarnaast is hij ook gewoon een geweldige drummer, haha. Aan het einde van de dag sta ik daar met mijn vrienden op het podium, en vanaf dat moment is het puur genieten."
Ondanks dat ‘Sam Vano’ jouw soloproject is, voelde de bandsamenstelling als één geheel. Komt dat omdat je met vrienden speelt?
"Eigenlijk heb ik nooit echt actief nagedacht over het contrast tussen een solo-artiest en een band. Voorheen speelde ik in meerdere bands, maar de switch naar mijn solowerk had vooral te maken met de autonomie die daarbij komt kijken. Bij het schrijven van nummers kan ik nu volledig mijn eigen perspectief verwerken, zonder compromissen te hoeven sluiten en zonder op iets anders uit te komen dan ik voor ogen had. Als solo-artiest weet ik beter wat ik wil zeggen en uitstralen. Ik hoef geen rekening te houden met andere perspectieven, omdat ik de nummers niet samen met iemand anders schrijf. Daarna was het eigenlijk gewoon een kwestie van het vinden van muzikanten die goed spelen. Toevallig waren dat bekenden."
Het lijkt erop dat de tekst en daarmee de boodschap van jouw muziek erg belangrijk is. In een avond met drie andere acts kan het misschien lastig zijn om het publiek mee te nemen in jouw verhaal. Hoe doe je dat?
"Tijdens de show ben ik niet echt bezig met ‘performen’. Ik probeer tunnelvisie op het publiek, en wat zij ervan vinden, te vermijden. Natuurlijk vind ik het leuk als er mensen komen kijken, maar ik focus me liever op de bandleden en de muziek. Het hangt ook sterk af van mijn bui of ik zin heb om iets te vertellen over mijn muziek. Soms heb ik nog wel een goede mop, maar meestal reageer ik gewoon op de situatie. Zo houden we met elkaar het balletje hoog. Daarnaast denk ik dat de muziek grotendeels voor zichzelf spreekt, waardoor het makkelijker wordt om de nadruk bij de nummers te houden."
Oprecht geluid
Een goed voorbeeld daarvan is je nieuwe single Hannah, die onderdeel is van je debuutalbum dat in april uitkomt. Hier gaan verhaal en stem volledig hand in hand. Duurde het even voordat je je stem had gevonden?
"In het begin ben je vaak onbewust iemand aan het ‘nazingen’. Maar hoe meer je je eigen nummers schrijft, hoe minder dat het geval is. Dat is echt een leercurve. Bij mijn eerste EP, bijvoorbeeld, wilde ik dat alles op de plaat perfect klonk. Ik was alleen maar bezig met hoe iets beter kon. Nu kan ik gelukkig de charme van fouten maken inzien. Het hoeft niet perfect; niet-perfecte opnames zijn ook oké. Daarnaast snakken mensen naar echtheid. Als alles strak op de grid is, wordt het bijna een soort plastic. Dan trek je al het menselijke eruit."
Heeft dat ook iets te maken met hoe je zelf naar je werk kijkt?
"Ja! Hoe onzekerder je bent, hoe perfecter je wilt dat de plaat klinkt. Daardoor is de aanpak voor het opnemen van mijn album ook heel anders dan bij eerdere platen. Ditmaal zijn er minder productionele lagen, zeg maar. Ik wilde vooral zien hoeveel mensen er in een hele kleine ruimte konden spelen. Er zijn uiteraard nog wat toevoegingen in de studio, maar door de productie iets weg te halen, kunnen mensen ook de ‘scheuren’ zien. Waarschijnlijk gaat het volgende album nóg minder gepolijst klinken, haha."
Sam Vano
Hannah (Live at Latei)
Routinewerk
Naast het nieuwe geluid van je album reflecteert ook de thematiek van de plaat het menselijke. Zo gaat Selfhelpingmehelpmyself over een periode waarin je de ene obsessie voor de andere inruilde en afstand moest nemen van muziek. Wat speelde er op dat moment in je hoofd?
"De liedjes gaan inderdaad over een periode waarin ik verdwaald was. Ik had geen duidelijke richting en vroeg me af waar het leven naartoe ging. Het was ook een tijd waarin ik tijdens mijn studie aan het conservatorium op elk moment van de dag met muziek bezig was. Dat, in combinatie met té vaak ja zeggen tegen dingen, zorgde ervoor dat ik echt tegen het randje aan zat. Muziek was te overheersend geworden. Daardoor wist ik ook niet meer wat ik wilde maken en met wie. Ik had een reset nodig."
Je hebt toen bijna je afstudeershow afgezegd. Uiteindelijk ben je er toch mee doorgegaan. Hoe heb je langzamerhand de weg teruggevonden?
"Sinds mijn elfde ben ik obsessief muziek gaan maken. Toen dat opeens geen plezier meer bracht, had ik afstand nodig van mijn werk. Vooral van het maakproces. Maar ja, ik moest iets anders met mijn tijd doen, dus stortte ik me volledig op self-help. Het werd mijn nieuwe obsessie om me niet rot te voelen. Eigenlijk hield ik mezelf een beetje voor de gek, want ik zocht steeds naar redenen om me te verzetten tegen het feit dat ik gewoon opgebrand was. Het was echt een neerwaartse spiraal. Uit dat gevoel zijn deze liedjes geboren."
Hoe was het om terug te keren naar iets waarvan je eerder juist afstand moest nemen?
"Het is nog steeds een lang, creatief en uitgestrekt proces. Als je aan het schrijven bent, is de enige oplossing soms om het even naast je neer te leggen. Uiteindelijk ga je het vanzelf weer missen. Door veel dingen stop te zetten, is er ruimte ontstaan om het muziekmaken opnieuw te ontdekken. Na mijn opleiding kon ik eindelijk doen wat ik zelf wilde, in allerlei verschillende vormen. Ik ben nu echt begonnen met een schone lei."
Op je debuut staan echter ook nog wat liefdesliedjes. Hoe passen die binnen het grotere geheel van het album?
"Haha, die nummers schreef ik toen het alweer iets beter ging. Het schrijven van het album duurde in totaal ongeveer een jaar. Soms zaten er twee maanden tussen waarin ik niets deed of het druk had, maar de plaat vertelt het verhaal van die maanden van begin tot eind. Je moet de negativiteit ook een beetje contrasteren. Die liefdesliedjes passen daardoor thematisch goed bij de rest. Bovendien komen alle nummers uit dezelfde klankenwereld, waardoor het album als geheel toch samenhangend voelt.
Bloementuin
Met nog maar enkele voorrondes te gaan tot de finale in juni wordt het misschien al tijd om na te denken over wat je gaat spelen in de Grote Zaal?
"Ik ben nog bezig met de setlist, maar heb al besloten om alleen nummers van het nieuwe album te spelen. Gelukkig hebben we nog genoeg tijd om alles klaar te stomen voor een live setting en genoeg shows om het nieuwe materiaal goed in te spelen. Het is vooral een kwestie van kijken wat goed werkt en welke combinatie van nummers uiteindelijk de juiste selectie vormt. Voor het album had ik oorspronkelijk 25 nummers geschreven. Die kunnen er natuurlijk niet allemaal op, dus dan moet je keuzes maken. Met een optreden is dat net zo. Ik zie het altijd als een soort metaforische tuin, waarin elke plant een ander nummer voorstelt. Als het tijd is voor de oogst, wikkel je de mooiste bloemen samen totdat ze een harmonieus geheel vormen. En dat geldt net zo voor wat we in juni gaan doen."
Op donderdag 5 juni treedt Sam Vano op in de finale van de Zonneprijs. In april viert hij de release van zijn debuutalbum met een show in de Bovenzaal van Paradiso. Tickets zijn nu beschikbaar.
Tekst: Senna van Ruiten
