Het favoriete Americana-rootsalbum aller tijden | Deel 7: Gram Parsons – Grievous Angel (1974)

Na een korte inleiding van ‘huisblogger’ Robbert Tilli neemt Patrick hier de boel over. Hij heeft het vanwege zijn werk bij AkzoNobel extra druk vanwege het coronavirus. Hij moest er even over ‘goed over nadenken en is uit enthousiasme zelf maar in de pen geklommen.’

Patrick en ik gaan al jaren terug en spreken elkaar - vrij naar Dylan - aan als ‘Tilli the Kid’ en ‘Pat Garrett’. So now you know! Oorspronkelijk was zijn hele verhaal in die stijl geschreven, maar we hebben besloten om na de intro verder toch gewoon de ik-vorm te hanteren. Beter voor de focus van de lezer. Take it away Pat voor je recht uit het hart komende Sugar Mountain takeover!

‘Goeiedag hè,’ was Pat Garretts eerste reactie toen Tilli The Kid de vraag met zijn Smith & Wesson op hem af vuurde wat zijn favoriete Americana album aller tijden was. Want een onmogelijke vraag en een veel te breed begrip. Ook had Garrett het vrij druk met zijn werk, Billy The Kid was immers nog steeds geen kopje kleiner gemaakt en het coronavirus evenmin.

Ondertussen schoten allerlei titels als kogels door zijn hoofd, Being There van Wilco, Bob Neuwirth's Look Up, Spinning Around The Sun van Jimmie Dale Gilmore, Gas Food Lodging van Green On Red (zijn jongste zoon is vernoemd naar Chuck Prophet), Bobby Bare jr's Young Criminals Starvation League, Bring The Family van John Hiatt, Eddies keuze Stadium Blitzer van The Gourds [in deel 7], I Feel Alright van Steve Earle... of iets van Daniel Romano?  Dylan, Neil, Bobby Charles, Feat of de Stones? Of overschrijden we nu de grenzen van de Americana?

[Medeambassadeur] Runa [Stam] kwam met een goed advies:  ‘En als je dan niet aan het beste album denkt, maar aan het meest invloedrijke? Het album waardoor je naar deze muziek bent gaan luisteren?’ Kijk, nu werd voor Garrett de spoeling al wat dunner. Hij moest even terug naar zijn jeugd, toen hij nog geen meedogenloze sherrif was, maar nog ‘cowboytje’ speelde…

‘… Mijn ouders draaiden in de jaren zeventig Desire van Bob Dylan grijs. Mijn twee broers en ik vonden dit stiekem ook steengoede muziek. De schuif van de B&O-stereo-installatie stond op tien, zodat de muziek achter in de tuin ook nog goed te horen was. Mijn ouders en de veelal aanwezige visite schalden ‘Joe-ey, Joe-ey’ en ‘Hot chili peppers in the blistering sun’ en ‘Sara, oh Sara’ luidkeels mee, een biertje of sherry’tje meer of minder achter de kiezen.  Bij dit ‘natje’ hoorde natuurlijk ook een ‘droogje’. ‘Pa Garrett’ was een fervent barbecuer en achter in de tuin werden de heerlijkste sateetjes bereid.

‘Alsof mijn honger hiermee gestild was… Natúúrlijk niet! Toen familie Garrett eens op bezoek was bij vrienden en ik daar aan het struinen was tussen de platen,  viel mijn oog op een vreemde, zwart-witte hoes met allemaal kleine fotootjes. Exile On Main St stond erop in rood, in een slordig handschrift.  Nu was ik al in het bezit van de dubbelaar Stones Story (deel 1, de blauwe), maar deze kende ik nog niet.

‘Ik mocht deze dubbel lp lenen en draaide 'm thuis op mijn kamer op m'n Philips pick-upje. “Een kelder met te veel geluid,” zou Boudewijn Büch hierover zeggen, maar ik raakte meteen geïntrigeerd door dit album. Gospel, soul, blues, rock, country, álles staat erop, maar is dit Americana? Feit is dat dit mijn favoriete album ever zou worden.’

‘Maar er volgen nog een paar hoofdstukken. Mijn oudere broer (om goede muziek te leren kennen, is het altijd goed om een oudere broer te hebben) Michael kwam in 1983 terug van een jaar highschool in Amerika. Hij had een cassettebandje mee terug genomen van het album Harvest van Neil Young. Die zomervakantie in Soulac Sur Mer in Zuidoost-Frankrijk vochten de drie gebroeders Garrett om dit bandje!

‘Lekker luisteren naar die mooie countryachtige songs en die knauwende stem op hun Sanyo walkmannetjes die hun vader tijdens een zakenreis uit Japan had meegenomen..., wat was dat genieten! Ik begon rond die tijd ook met gitaar spelen, dus mijn leraar mocht na die zomervakantie de liedjes Harvest, Out On The Weekend en Heart Of Gold voor hem uitzoeken en ik leerde ze spelen.’

‘Ik ben rond die tijd op school ook bevriend geraakt met Michel, eveneens bovenmatig geïnteresseerd in “goede muziek. Ik ben in 1982 naar de Stones in de Kuip geweest en had daar een stukje voor in de schoolkrant geschreven. “Mies kon goed tekenen en had daaronder een mooie Stones -tong getekend. De vriendschap was hiermee getekend.

‘Tijdens het tussen de middag broodje eten bij Michel thuis, bleek hij The Last Waltz van The Band op V2000 in zijn bezit te hebben. Opgenomen van de VARA. Hier zag ik als zestienjarige voor het eerst bewegende beelden van The Band met Neil Young, Joni Mitchel en Bob Dylan. Dit maakte een onvergetelijke indruk op mij.  Decennia later zou ik met Runa alle concerten afstruinen van de Nederlandse supergroep Next Of Kin [Dawn Brothers & Friends], een soort The Band aprés-la-lettre.’

‘Al die mooie, goede muziek, waar leidt dat allemaal heen? Wel, de Hickory Wind blies me naar Concerto in Amsterdam, waar ik een tweedehands exemplaar van Grievous Angel op de kop tikte, Dat is die plaat met die lelijke, vaalblauwe hoes waaruit de kop van Gram steekt. Mijn oudere broer Michael had het boek De Rolling Stones van Tony Sanchez in zijn bezit.

‘Dit boek werd ook door mij gretig verslonden. Hierin stonden smeuïge verhalen over hun drugsgebruik en ook ene Gram Parsons kwam in dit boek voor. Gram had de Stones op het countrypad gebracht, zou mee hebben gedaan op Exile en trok zich met Mick en Keith graag terug in zijn geliefde woestijngebied rond Joshua Tree. Dus net zoals met allerlei bluesfiguren, moest ook deze pionier van de countryrock uitgeplozen worden.’

‘Return Of The Grievous Angel, met dit lied begon de langspeler, toen ik eenmaal thuis de plaat op de B&O-installatie van mijn vader legde. 'The news I could bring, I met up with the king / on his head an amphetamine crown / he talked about unbuckling that old bible belt / and lighted out for some desert town,’ klonk het.

‘Laat op dit album nou gitarist James Burton van 'The King' meespelen! ('Pick it for me, James!'). Al Perkins excelleert op de steelguitar en Byron Berline op de fiddle. Ik had nooit veel naar country geluisterd, op wat door country beïnvloedde liedjes van de Stones, Dylan en Neil na dan. Dit was wel even wennen in het begin, net als bij Exile.’

‘Maar ik draaide het net zo vaak totdat ik het wel goed móest gaan vinden. De mooie, fragiele, wat onvaste, vermoeide, door merg en been gaande stem van Gram. Zo intens had ik het nog nooit gehoord. En dan die onovertroffen samenzang met ene Emmylou Harris. Een voorbeeld voor alle latere (country)duetten. Wie wil er niet zo klinken als Gram en Emmylou? Zo deden bijvoorbeeld Tim Knol en Merel Sophie dit nummer ook prachtig tijdens de al eerder aangehaalde Next Of Kin-tour in 2019!’

Sentimentele liedjes als Brass Buttons en $1000 Wedding werden al gauw mijn favorieten. En ze zijn nog steeds onverslijtbaar. ‘Brass buttons, green silks and silver shoes / warm evenings, pale mornings / bottled blues / and the tiny golden pins that she wore up in her hair / brass buttons, green silks and silver shoes.’

‘Ik had eens ergens gelezen dat dit over Grams moeder ging.  Zijn moeder had zich dood gedronken en zijn vader had zes jaar eerder zelfmoord gepleegd, toen Gram twaalf jaar oud was. $1000 Wedding, mijn ultieme, favoriete Gram nummer, heeft ook autobiografische elementen. Het gaat over het weglopen van zijn eigen trouwplannen, terwijl de $1000 wedding dress al besteld was bij Nudie Cohn, de bekende ontwerper van de prachtige pakken die ook te zien zijn op de hoes van het album The Guilded Palace Of Sin van de Flying Burrito Brothers [zie deel 2 uit deze blogserie met Runa Stams favoriete album].’

‘Ocharme, wat een leed heeft het rijkeluiszoontje Gram toch allemaal niet doorstaan. Hickory Wind is niettemin een bloedmooie lofzang op de aantrekkingskracht van en het opgroeien in het zuiden van de VS: “In South Carolina there are many tall pines / I remember the oak tree that we used to climb / But now when I'm lonesome, I always pretend / That I'm getting the feel of hickory wind.”

‘Gram was zijn tijd ver vooruit. Hij mixt country, soul en rock ('n' roll) tot een geheel nieuwe stijl, die “Cosmic American Music” wordt genoemd. De voorloper van de Americana-term? Het nummer Love Hurts is geschreven door Boudleaux Bryant en kende ik al van “Veronica's Top 100 Aller Tijden”, maar dan in de uitvoering van de Schotse hardrockband Nazareth. U begrijpt natuurlijk wel dat Gram en Emmylou deze versie moeiteloos overtroffen.’

‘Nu naderen we het einde van deze invloedrijke plaat, die mijn leven voorgoed heeft veranderd. Het laatste nummer van dit postuum in 1974 op Reprise Records uitgebrachte album met het mooie oranje label is In My Hour Of Darkness. Een van de weinige nieuw gepende liedjes voor dit album. De andere liedjes had hij al eerder geschreven en sommige al eerder opgenomen, maar nog nooit zo mooi uitgevoerd als op Grievous Angel.

‘Darkness gaat deels over Grams vriend Clarence White, een van de beste countrygitaristen uit die tijd. Clarence was Grams vervanger nadat hij uit The Byrds was gestapt en was bij een auto-ongeluk om het leven gekomen.

Maar zou net zo goed een epitaaf over Gram zelf kunnen zijn: ‘Another young man safely, strummed his silver stringed guitar / and he played to people everywhere some say he was a star / but he was just a country boy, his simple songs confess / and the music he had in him so very few possess.’ Om dan met Emmylou en een heel koor in het refrein los te barsten: ‘In my hour of darkness, in my time of need / oh Lord, grant me vision oh, Lord grant me speed.’

‘Sleepless Nights', Brand New Heartache en het prachtige The Angels Rejoiced Last Night haalden het album niet, maar werden later uitgebracht op het eveneens postuum uitgebrachte album Sleepless Nights, ook zeer de moeite waard. Voor degenen die het niet weten wat er verder allemaal gebeurd is met Gram en met name zijn lichaam, dat moeten jullie maar even opzoeken.

‘Ik kan je verklappen dat het slecht afliep met “Grammetje Parsons”, zoals mijn muzikantenvrienden Mike Floris en Bram Slinger hem gekscherend noemen. Twee lieden overigens die door mij behoorlijk besmet zijn geraakt met het Gram Parsons-virus. De muziek van Gram zal voor altijd voortleven en zijn invloed op de “Americana” is niet te onderschatten.’

Tekst door: Patrick van Sante