Het favoriete Americana-/rootsalbum aller tijden | Deel 3: Martha Wainwright - Martha Wainwright (2005)

Dat was me wel een bommetje dat Martha Wainwright, jongste telg uit de beroemde songwritersclan, daar neerlegde aan het begin van deze eeuw. Het was de spreekwoordelijke steen in de vijver en een dolk in de rug van haar beroemde vader Loudon. Julia Schellekens was toen nog maar een jaar of tien en heeft er logischerwijs destijds niet zoveel van meegekregen. Die achterstand is later ruimschoots ingelopen.

Het is ook een lange plaat. Hij neemt ruim een uur in beslag. ‘Er bestaan twee edities van. Er zijn later drie bonustracks bijgekomen,’ neemt Julia het meteen op voor haar heldin die nogal lang van stof is. ‘Maar wát een debuut! Dat ze meteen zo all-out durfde te gaan op haar eerste plaat. Dat ze er alle verhalen zo direct uitgooide. Dat moet je ook maar durven.’ Inderdaad, Martha neemt geen blad voor de mond. Sterker nog: ze doet bepaald geen moeite om de kool en de geit te sparen.

Waar moeder Kate McGarrigle (Kate & Anna McGarrigle) en haar toen al bekende broer Rufus meezingen of spelen op haar debuut, daar geeft ze haar pa een welverdiende trap na in het opvallendste nummer Bloody Mother Fucking Asshole. De man die in de media ooit als de nieuwe Dylan was neergezet had zich er denigrerend over uitgelaten dat ook zijn dochter een carrière in de muziek was aangevangen.

You say my time here has been some sort of joke.
That I've been messing around.
Some sort of incubating period.
For when I really come around.
I'm cracking up.
And you have no idea.

‘Ik moet wel zeggen dat het uitvechten van een familievete behoort tot de familietraditie van de Wainwrights,’ begint Julia met een kanttekening, alvorens er verder op in te gaan. ‘Ze maken altijd verbeten sneren naar elkaar op hun albums. Maar dit is wel een heel directe benadering. Je voelt haar woede. Ze voelt zich niet gezien door haar vader. Dat raakt mij heel erg.’

Zelf afkomstig uit een kunstenaarsfamilie, is dat niet de plek waar zij dat zelf zo ervaart, voegt ze er voor alle duidelijkheid aan toe. Het is iets waar vrouwen in de muziekwereld tegenaan lopen is haar stellige overtuiging.

‘Ik herken me enorm in die situatie die zij bezingt, waarin mannen met gitaren op het podium zelfverzekerd hun lied zingen en daarbij met de beat meestampen. Het lijkt een soort aangeboren eigenschap te zijn om zo vol zelfvertrouwen op je gitaar te raggen. Het is alsof vrouwen dat niet mogen…’

Het is een soort meten met twee maten. ‘Ik benijd het wel. Als wij zo slordig zouden zingen als Dylan zou het ook niet geaccepteerd worden. Als een van de weinigen komt Lucinda Williams ermee weg. Zoals zij Drunken Angel zingt bijvoorbeeld. Maar Martha zingt vaak juist heel mooi. Ze heeft veel verschillende kleuren in haar stem. Van heel ruig, naar gepolijst en melodieus. Af en toe grijpt ze zelfs naar het Frans.’

Oh I wish I wish I wish I was born a man.
So I could learn how to stand up for myself.
Like those guys with guitars.
I've been watching in bars.
Who've been stamping their feet to a different beat.
To a different beat.
To a different beat.

Julia vindt die debuutplaat van Martha Wainwright ook wel een heel feministisch album. De track Ball & Chain is destijds in de media aangeduid als seksuele psychologie. ‘Als je leest over dat album, dan zie je vaak dat de mensen heel diep in haar teksten duiken. Ze maakt woordspelingen, die je vaak pas na een paar keer luisteren doorhebt. Soms vind ik het jammer om die interpretaties van recensenten te lezen, omdat ik zelf al een bepaald beeld bij sommige songs had ontwikkeld.’

Julia heeft het album vroeger thuis waarschijnlijk onbewust gehoord, maar heeft hem pas vijf jaar geleden ontdekt. ‘Ik heb hem heel veel gedraaid. En nog steeds eigenlijk. When The Day Is Short is een van mijn lievelingsnummers. Dat verveelt me nooit; dat kan ik eindeloos vaak draaien.

Nu Sugar Mountain haar toch aan de lijn heeft, hoe gaat het met Sam & Julia? Komt er van hen nog het langverwachte debuutalbum? Of zorgt het coronavirus hier ook voor uitstel? ‘Ja de planning ligt helemaal op z’n kop nu,’ bevestigt ze. ‘Als corona voorbij is zal er een hele geboortegolf aan nieuwe platen zijn.’ De releasedatum van deze plaat, die uitkomt op Tim Knols I Love My Label, zal daarom zorgvuldig gepland moeten worden. ‘We hopen wel al eind mei met een eerste single te gaan komen.’

Het debuut van Sam & Julia, is opgenomen in de Wisseloord Studio’s in de bossen bij Hilversum. Producer is een andere Sam, namelijk Sam Jones. De vocalen zijn opgenomen door Jeroen Tenty in de MI5 Studio in het hartje van Hoorn, waar Tim Knol mede-eigenaar van is. ‘Het is een beetje een afscheid van Americana,’ bekent Julia. ‘Anders dan onze EP gaat iets meer richting indie. Niet zo heel vreemd als je weet dat ze erg houdt van nieuwlichters uit de damesafdeling als Julia Jacklin en Phoebe Bridgers.

‘We hebben elkaar erg de vrije hand gegeven. Je kunt horen wat een Sam- of een Julia-liedje is. We hebben nummers samen geschreven, maar ook een paar los van elkaar. Het individu is ook belangrijk.’ Komen we toch weer terug bij Martha Wainwright, die ook beoordeeld wenst te worden op haar eigen verdiensten.

Julia kan daar de lol wel van inzien. ‘Ze heeft als artiest toch haar eigen naam behouden. Ze had evengoed kunnen kiezen voor een alias, maar dat heeft ze niet gedaan. Ze speelt wel met haar afkomst. En ook de hoesfoto speelt daarmee. Die lijkt op sommige albumhoezen van haar vader.’

Nu ze het zegt: de hoezen voor Album III (1972) en Unrequited (1975) tonen eenzelfde beeldvullend portret. Al met al hebben we met de keuze voor Martha Wainwright weer alle reden om de back catalogue van de familie eens door te gaan nemen in deze tijd waarin het coronavirus heerst. Laat muziek ons medicijn zijn (*).

Tekst door: Robbert Tilli

(*) PS: Om de mensen nu een hart onder de riem te steken, geeft Julia op de Facebookpagina van Sam & Julia nog een aantal exemplaren weg van de hierboven genoemde EP aan de eersten die reageren.