Litzberg onderstreept zijn plek halverwege Americana en indie

We beginnen met herinneringen op te halen aan een mooie ‘uitwedstrijd’ van Sandusky uit Utrecht en stadgenoten GEM in Glasgow op het helaas ter ziele gegane showcase-evenement MusicWorks in 2004. ‘Ja dat herinner ik me nog goed,’ geniet hij vijftien jaar na dato nog na. Volgens mij hebben wij elkaar sindsdien nooit meer gesproken. ‘Dat ook,’ zegt hij. Tijd om daar iets aan te gaan doen. De mooie gitaarpopplaat In_My_Head, het debuut van Litzberg, is de beste aanleiding voor een nieuw gesprek tussen twee geboren Limburgers, die de zachte g lang geleden ergens zijn kwijtgeraakt.

Litzberg, vernoemd naar de Litsberg (een dal in het in Limburg gelegen nationaal park Leudal), is na al die jaren de eerste band die echt helemaal van hemzelf is. De liedjes zijn van hem en hij zingt ze ook zelf. Bandgenoten Otto de Jong (drums) en Robin van Saaze (gitaar) spelen al vanaf de eerste seconde mee, al in de tijd van voorloper Reiger. ‘Ik maak liever veel kilometers met muzikanten, zodat we elkaar perfect kunnen aanvoelen, dan dat ik ga lopen wisselen,’ zo verklaart hij de stabiele line-up, die gecompleteerd wordt door Rinse Visser (bas). ‘Litzberg, dat ben ik zelf, maar het is tegelijkertijd ook de naam van de band.’

Litzberg is Americana en indie tegelijk. Dat is een interessant niemandsland waar ook bands als The War on Drugs (WOD), Quiet Hollers en Susto zich ophouden. ‘Ik kan niet kiezen. En dat wil ik ook helemaal niet,’ legt hij uit. ‘Ik wil mezelf niet al te veel beperkingen opleggen. Ik wil uiting geven aan wat bij mij binnenkomt en er weer als muziek uitkomt.’ Het optreden maakt overigens deel uit van de Indiestad-concertserie, maar wordt mede-gepromoot door Sugar Mountain.

Behalve de naam van Dinosaur Jr. - vanwege de soms knetterende solo’s van Mathijs die de sterke melodieën nooit geweld aan doen - zie je de naam van WOD ook regelmatig vallen in de media als men probeert Litzberg te duiden. ‘In het nummer In_My_Head zelf hoor ik het zelf ook wel. Daar zit het vooral in die wat uitwaaierende gitaarsolo.’ Oké, het is een invloed, maar de band heeft niet dat eeuwige zelfde ritmepatroontje overgenomen van die Amerikanen, dat het altijd moeilijk maakt om hun songs onderling van elkaar te kunnen onderscheiden.

Met een beetje goede wil hoor je die beat alleen terugkomen in openingsnummer Calm_Down. ‘Onze drummer Otto is verantwoordelijk voor de variatie in ritmes. Kom daarvoor niet bij mij. In demo’s hebben al mijn nummers min of meer dezelfde beat, als… een rechte streep. Er moet wel leven blijven zitten in de verhalen die ik vertel.’ Maak je daar maar geen zorgen om. In_My_Head is een topplaat.

Over strepen gesproken: wat is dat toch met al die rare underscores of lage streepjes in alle songtitels? Het lijkt wel op documenten op een computer, waar je dat verschijnsel ook vaak ziet. Hij grijnst erom: ‘Dat vind ik een mooie associatie met die computerfiles. Maar nee, ik wil er niet mee aangeven dat je de songs als afgeronde documenten zou kunnen beschouwen. Het is meer een knipoog om “hip” te zijn. Dat kun je ook doen met een hekje [#] of een apenstaartje [@]. Zo wordt het visueel onderscheidender. Mag ik asjeblieft ook een beetje modern doen op mijn veertigste?’ Zijn lach wordt allengs vetter.

Waarom zijn die lage streepjes bij de single InMyHead dan ineens weggelaten wil ik weten. Mathijs: ‘Oh, dat is alleen zo op Spotify. Dat is verkeerd gegaan bij het aanmelden. Maar dat kunnen we nu helaas niet meer rechtzetten.’ Hij wil nu ook weer niet al te veel woorden vuil maken aan zo’n klein ongelukje.

Toch is Mathijs is er wel de man naar om zich lekker druk te maken. In zijn hoofd welteverstaan. Met het nummer In_My_Head wil hij het eindeloze gekmakende malen in zijn hoofd benadrukken. ‘Dat is zo typisch voor mij,’ geeft hij een scherpe zelfanalyse. ‘De gedachten buitelen dan over elkaar.’ Hij zingt de tekst: ‘Listen to the voices in my head.’ Ach, kennen we allemaal niet zulke momenten dat je ‘kop omloopt van de ommigheid’ zoals Herman Brusselmans’ romanpersonage Guggenheim dat altijd noemt? Heel herkenbaar is dat. Dan kun je beter maar een ommetje gaan maken om tot rust te komen.

Heeft hij net als veel andere mensen ook last van die nare zelfkritische stem, die je vertelt dat alles wat je doet eigenlijk niet goed genoeg is? Dat geluid is minstens zo herkenbaar. ‘Jazeker,’ antwoordt hij heel beslist. ‘Dat zit meer in het nummer Tapes. Die vraag wordt als een bandje voortdurend in mijn hoofd afgespeeld. Ik weet van mezelf dat ik me druk maak als ik de zaken te groot maak. Als ik het in kleine stukjes hak, dan wordt het behapbaar. Stapje voor stapje gaan werkt beter voor mij. Dan gaan de gedachten niet met me aan de haal.’

Hij geeft er ook nog een voorbeeld bij, dat ook bruikbaar is voor niet-muzikanten. ‘Eerst maak je liedjes, dan een plaat, dan sta je in Paradiso, dan weer op de Noorderslag, vervolgens doe je een clubtour. Als ik er zo naar kijk, dan laat ik het toe. Maar als ik begin met “maar ik sta ik niet op Lowlands hè?” dan maak ik het meteen stuk. Ik kan van elk klein succesje dat we bereikt hebben intens genieten. Ik had dit een paar jaar geleden niet kunnen bedenken dat dit allemaal op mijn pad zou komen. Toch kunnen we zeggen dat we sinds ons begin alle doelen die we ons gesteld hadden, hebben gehaald.’ En inderdaad, wie zo redeneert, zou vanzelf nog weleens op de grote festivals terecht kunnen komen. Waarom niet?

Die plaat draait zo lekker weg ook. Behalve de hierboven reeds genoemde tracks doe je jezelf een groot plezier ook eens te luisteren naar de ballads Hollow Man en Stories. Zijn stem lijkt daar zo vreselijk veel op die van Blurs Damon Albarn, soms ook op die van Roger Waters van Pink Floyd. Het is die wat klagerige zang die zo goed past bij die liedjes. Ook mooi zijn Dreamer en Some_Day. Het allermooist is de slottrack Hide_N_Gone, dat het territoir van Only Love Can Break Your Heart binnendringt, van ‘Dinosaur Sr.’, Neil Young dus. Jawel zo wonderschoon is het. Hij zingt het helemaal alleen, zichzelf begeleidend op gitaar, het enige nummer op de plaat dat hij solo doet.

Het wordt nog versterkt door het tremolo-effect op de gitaar. Als het nummer al voorbij is hoor je zijn gitaarversterker nog ‘nazuchten en steunen’ in die tremolostand. ‘Dat past bij het liedje en de plaat,’ oordeelt hij. ‘Het is als een stille mededeling dat het er nu opzit. Ik ben mijn moment aangegaan en nu is het voorbij. Als je goed luistert hoor je in die “eindgroeven” ook nog vogeltjes fluiten op de achtergrond.’ Die zullen we er niet bij krijgen in de kleine zaal op 14 december, tenzij we het dakraam op een kier zetten. En anders denken we ze erbij. Die gedachten willen we gerust wel toelaten in ons malende brein.

Tekst door: Robbert Tilli
Foto door: Bernard Bodt

Koop hier je kaarten voor Litzberg in de kleine zaal op 14 december.

NB: Het optreden van Litzberg maakt deel uit van de Indiestad-concertserie en wordt mede gepromoot door Sugar Mountain.